Doç. Dr. Işıl Yıldız

Anjiyografi PAH

Girişimsel radyologlar tüm görüntüleme yöntemlerini kullanarak sorunun tamamını tespit edip hasta için tedavi yöntemini planlarlar ve tedaviyi yaparlar. Atardamar ve toplardamarın başta  darlık ve tıkanıklık olmak üzere  tüm hastalıklarını detaylı şekilde gösteren en önemli yöntem anjiyografidir.

Ultrason ile görerek kasıktan küçük bir delikten damar içerisine girilir ve damarın içine kurşun kalemden daha ince bir tüp yerleştirilir.  Damarları görünür hale getiren özel bir ilaç ile tüm damarların detaylı görüntülemesi yapılır.  Bu işlemin amacı damarlarda kan akımını engelleyen darlık veya tıkanıklık olup olmadığını anlamaktır.

Anjiyografi işlemi  şu durumlarda da yapılır:

Anevrizma: Vücuttaki herhangi bir damarda genişleme ve balonlaşma

Beyin Damarı Hastalığı: İnme ve beyin kanaması

Damarsal Anomaliler: Bu hastalıkta genellikle anormal damarların tıkanması gerekir. Bu islem girişimsel radyolog tarafından  ameliyatsız olarak gerçekleştirilebilmektedir.

 

Damar tıkanıklık ve darlıkları girişimsel radyologlar tarafından ameliyat olmaksızın anjiyografi sırasında tedavi edilebilir.

Bu yapılan işleme  anjiyoplasti ve tromboliz denir.(Detay için bkz.)

 

TIKANMIŞ DAMARLAR AMELİYATSIZ OLARAK NASIL AÇILIR?

(ANJİYOPLASTİ, STENT, TROMBOLİZ NEDİR?)

ANJİYOPLASTI (BALON)  VE STENTLEME

Atardamarlara bu işlemi  ilk kez girişimsel radyologlar yapmış ve geliştirmiştir ve ameliyatsız  damar hastalığı tedavisini modern tıbba kazandırmıştır.

Bu işlemde ciltte çoğunlukla kasık bölgesinden küçük bir delik açılarak ultrason ile görüntüleme eşliğinde damar içerisine girilir. Damara zarar vermeyecek şekilde tasarlanmış ince ve yumuşak kateter ve teller kullanılarak tıkanıklık veya darlık olan alan tel ile geçilir.  Daha sonra sorunlu bölgeye tel üzerinden balon yerleştirilip şişirilir, balon şişince damar açılır, balon söndürülüp çıkarılır , damar açık kalır. Bazen  de darlık ve tıkanıklık olan bölgeye tel üzerinden alt ve üst ucu açık, silindir şeklinde metal bir kafes olan stent yerleştirilerek damar açılır.

Balon ve stentle ameliyatsız olarak yapılır ve bu işlemler damar tıkanıklığı olan hastaların çoğunda ameliyatın yerini almıştır.  Artık dünyada birçok merkezde damar tıkanıklığının tedavisinde ilk tedavi seçeneği olarak kapalı damar açma teknikleri uygulanmaktadır.

  

 

TROMBOLİTİK TEDAVİ (PIHTI  ÇÖZME, TEMİZLEME)

Bu tedavi damar içerisinde pıhtı oluşup tıkanıklığa yol açtıysa yapılır. Pıhtı olan bölgeye kateterle ulaşılıp pıhtının içine ilaç verilerek yok edilir ve kan akımı sağlanır.

DAMAR SERTLİĞİ (ATEROSKLEROZ)

Damar sertliği, damar duvarında, kolesterol ve damar dokusunun birleşerek plak denilen yapıları oluşturması sonucu oluşur.

Bu yapılar da damar içerisinde darlık ve tıkanıklıklara yol açar. Darlık ve tıkanıklıklar ise o damarın beslediği organlara az kan gitmesine neden olur. Ateroskleroz tüm vücut damarlarını etkileyen bir hastalıktır.  Damar sertliği olan kişilerde aort damarında genişleme,  bacak damarlarında  tıkanıklık; buna bağlı ayak yaraları ve bacak ağrısı, böbrek atardamarı darlığına bağlı hipertansiyon ve hatta böbrek yetmezliği gelişebilir

BACAK DAMARı DARLIĞI ve TIKANIKLIĞI

Bacak damarları darlık ve tıkanıklıkları 65 yaş üzerindeki bireylerin %20 sinde görülen bir hastalıktır.  En sık nedeni damar sertliğidir. Damar sertliği, damar duvarında kolesterol ve damar dokusunun birleşerek plak denilen yapıların oluşması sonucu oluşur. Plaklar damarların tıkanmasına ve daralmasına yol açar. Son derece ciddi bir durumdur. Yürümekle artan ağrı, kangrene hatta bacağın kesilmesine kadar ilerleyebilir.   Damar sertliği sadece bacak damarlarını değil tüm damarları etkileyebildiğinden kalp krizi, inme ve aort genişlemesine yol açabilir.

Bacak Damarı Tıkanıklığı Belirtileri 

İlk belirtisi yürümekle oluşan bacak ve uyluk  bölgesinde ağrı ve kramptır. Dinlenince geçer. Yeniden yürümeye başlayınca  aynı mesafede tekrar oluşur.

  •  Uyuşukluk, hissizlik, güçsüzlük
  •  Dinlenme sırasında ağrı
  •  Ayaklarda yanma ve ağrı
  •  İyileşmeyen ayak yarası
  •  Ayak ve bacakta renk değişikliği
  •  Ayak ve bacak kıllarının dökülmesi
  • Gece uykudan uyandıran ağrı

Bacak Damarı Tıkanıklığı Görülme Sıklığı

  • 50 yaş üzerindeki kişilerde
  • Sigara içenlerde
  • Diyabetiklerde
  • Fazla kilosu olanlarda
  • Hareketsiz kişilerde
  • Hipertansiyonu  olan kişilerde, kan yağları(trigliserit, kolesterol) yüksek kişilerde
  • Ailesinde damar hastalığı, inme, anevrizma ve kalp krizi öyküsü olanlarda

Damar Tıkanıklığı Tanısı 

En kolay yolu ABİ ölçümü denilen kol ve bacak tansiyonu ölçümü ve oranıdır. Ölçüm el doppleri  ve tansiyon aleti ile yapılmaktadır.Bu basit ölçüm damarlarla  ilgili ileri tetkik ihtiyacı olup olmadığının anlaşılmasını sağlar. Damar sertliği vücudun tüm damarlarını etkileyen bir hastalık olup, bacak damarlarında damar sertliği tespit edilmesi o kişinin kalp krizi, inme ve boyun damar darlığı gibi hastalık risklerini taşıdığı anlamını da taşır.

 Damar Tıkanıklığı Tedavisi

Anjiyoplasti ve Stent

Atardamarlara bu işlemi  ilk kez girişimsel radyologlar yapmış ve geliştirmiştir ve ameliyatsız  damar hastalığı tedavisini modern tıbba kazandırmıştır. Bu işlemde ciltte çoğunlukla kasık bölgesinden küçük bir delik açılarak ultrason ile görüntüleme eşliğinde damar içerisine girilir. Damara zarar vermeyecek şekilde tasarlanmış ince ve yumuşak kateter ve teller kullanılarak tıkanıklık veya darlık olan alan geçilir. Daha sonra sorunlu bölgeye tel üzerinden balon yerleştirilip şişirilir, balon şişince damar açılır, balon söndürülüp çıkarılır , damar açık kalır. Bazen  de darlık ve tıkanıklık bölgeye tel üzerinden alt ve üst ucu açık, silindir şeklinde metal bir kafes olan stent yerleştirilerek damar açılır.

Balon ve stentle ameliyatsız olarak bu işlemler damar tıkanıklığı olan hastaların çoğunda ameliyatın yerini almıştır.  Artık dünyada birçok merkezde damar tıkanıklığının tedavisinde ilk seçenek tedavi olarak kapalı damar açma teknikleri uygulanmaktadır.